Bugün Ne İzledim - benteksizhepin

All Summers End

"Kaderin saklamayı tercih ettiğiniz şeyleri ortaya çıkarmak gibi bir yönü vardır. Bazen bizi birlikte tutar bazen ayırır"

Sıradan drama ve romantizm klişeleri de barındıran ama ana konusuyla özgün ve minimalist güzel bir gençlik aşkı ya da ilk aşk veya gençken sonucu düşünülmeden yapılıveren ilk büyük hata ve bunun yaşanan sonuçları, bir yaz aşkı filmi. Bir de çocukların gözünden ebeveynlerinin yaşamlarına atılan harika gözlemler sahneliyor. Umulmadık büyük olaylara rağmen film kendi akışında tatlıca ve yavaşça ilerliyor. Bu da seyreden de bir roman okurmuşcasına olay ve duyguları sindirmeyi sağlıyor.

Olaylar daha çok on altı yaşında genç Conrad Stevens (Tye Sheridan genç karakter; Pablo Schreiber yetişkin) etrafında geçiyor. Filmin ilk ve son diyalogu ise yetişkin Conrad’dan geliyor. İki kankası var genç Conrad’ın; hafiften asi olayların adamı Hunter (Austin Abrams) ve ortama uyum sağlayan Tim (Ryan Lee). Conrad onlara göre biraz daha erken olgunlaşmış ve artık kız arkadaşı Grace (Kaitlyn Dever) yaşamının odağı olmaya başlamıştır.

Conrad’ın Grace’in ailesiyle ilk başlarda iyi başlayan ilişkisi, sevgililerin ilişkisinin ilerlemesi ve üstüne üstlük bir şakayla başlayan ve aile ile ilgili trajik olay nedeniyle sonraları birçok bakımdan pek hoş gelişmez. Bir ölüm ve suçluluk duygusu - bir nevi suç ve ceza - çok safça, bir ergenin yaşadıkları ve gözlemleriyle aktarılıyor.

Conrad’la Grace’in ilişkisinde benim ilgimi çeken bir başka ayrıntı daha oldu. Belki birçok yerde anlatılmasına rağmen burda benim gözüme daha net göründü. Kadınlar ilişkiler konusunda çok profesyonel ve plancılar ya da kısaca sonuç odaklı diyelim. Erkekler ise bu konularda hep çocuk kalıyorlar. Belki büyüdükleri tek konu olsa olsa boş dünya işleri. 

Büyümeye çalışırken ne yapacağını pek de bilemeyen masum bir delikanlı Conrad. O yaşta bir ergenin hoşlandığı bir kız karşısında sevindiği veya tedirgin olduğu anları çok iyi mimikliyen ve özellikle kocaman ağzıyla gülüşü bir harika olan Tye Sheridan bu karakteri canlandırırken çok başarılı, daha önce seyrettiğim filmlerinde olduğu gibi. Belki de kariyerinin başladığı film olan The Tree of Life (2011)’da ki Steve karakteri özellikle yıkıcıydı.Mud (2012) ve Joe (2013) de sıra dışı güzel yapımlardı ve iyi oyunculuk sergiledi hep. 

Kaitlyn Dever’ı anımsadığım kadarıyla harika bir film olan Short Term 12 (2013)’de izledim sadece. Orda sanki daha iyiydi. Ama burda da rolünü kotarmış başarıyla. Özellikle yukarda söz ettiğim kadınların farklı yapısını gözlerinde çok iyi gördüm. Onun dışında tüm oyunculuklar iyi. Bir de, eğer filmi izlerseniz son diyalogda ortaya çıkan, yetişkin Conrad’ın çocuğunun ismine dikkat edin.

8/10

A Birder's Guide to Everything

"Gözlemciler, insan ve kuş ruhu arasındaki - bu Lawrence Konrad’ın açıklamasıdır - ayrımları yok eden ve doğa ile insan arasında ki aşkın bağlantıya ulaşmaya çalışan kişilerdir - David"

Annesi ölen ve onun gibi kuşlara çok meraklı olan on beş yaşındaki David bir kuş gözlemcisi olmak istemektedir. Babasının yeniden evleneceği günün hemen öncesinde okulda ki kuşçuluk kulübünden arkadaşları ve onlara katılan fotoğrafçı bir kızla beraber, nesli tükenen bir kuşu fotoğraflayabilmek için yolculuğa çıkarlar.

Duygusal ve içine kapalı, annesiyle çıktıkları gezilerde ki çocukluk anılarıyla yaşayan David, kuşları gözlemler ve onların harika kara kalem resimlerini çizer. Bir gün bisikletiyle giderken New York banliyösünde ilginç bir deniz ördeğine rastlar ve onun bulanık bir fotoğrafını çekmeyi başarır. David sanki annesini arar gibi heyecanla nesli tükenen bu kuşu arar.

Bu kuşu aramak için çıktıkları bu yolculuk aynı zamanda kendi içlerine de bir yolculuk olur, özellikle de David ve yolculuğa katılmasa da babası için. Başka bir kadınla evleneceği için babasına kızan David bu durumla barışır ve aynı zamanda beş yıllık fotoğrafçılık deneyimi olan, David'in sınıf arkadaşı Ellen’la (Katie Chang) tatlı bir yakınlaşma yaşarlar.

Filmden en ilgi çekici anekdot ise bana göre kuş severlerin ikiye ayrılarak değerlendirilmesiydi. Listeciler ve gözlemciler. Listeciler her şeyi kuşları, türlerini hatta listeleri listelerlermiş. Kuş gözlemcileri ise keşif yapmayı seven ve kuşlarla insanlar arasında ki ilişkileri gözlemleyen insanlarmış. Babalar ve oğullar hep farklı karakterde olmak zorundalar mı diye düşünürüm hep. Burda da David gözlemci babası ise listeleyici.

İç ferahlatıcı tatlı konuşmalar ve doğa manzaraları eşliğinde sıkmadan akıp giden güzel bir büyüme hikayesi filmi. Bir Kuş Gözlemcisinin Hayat Rehberi filminde, genç ve pek yetenekli oyuncu Kodi Smith-Mcphee başrolde ve ona Oscar’lı yıldız Ben Kingsley ve James Le Gros eşlik ediyor.

7/10

Jet Boy

Büyürken sancılı süreçler yaşanır ve normal kabul edilir bunlar ama sokaklarda büyüyen on dört yaşında ki Nathan’ın (Branden Nadon) yaşadıkları sancı tanımını oldukça aşan zulme yakın şeyler. Annesi uyuşturucu bağımlısı kendine yetemeyen bir kadın oğlu ona uyuşturucu taşıyor, nerdeyse Nathan ona bakıyor. Bunun için de yapmaması gereken şeyleri yapmak zorunda. Baba yok, aslında Nathan o figüre o kadar ihtiyaç duyduğu bir dönemde ki, aç olduğu sevgiyi bulabilmek için hatalara düşüyor. Şiddete maruz kalmak dahil uğradığı haksızlıklara rağmen onun içi umut dolu ve "ben sadece iyi bir çocuk olmak istiyorum", diyecek kadar saf, samimi ve tatlı masumiyetini koruyabiliyor.

Annesi aşırı dozda uyuşturucudan ölünce, sosyal hizmet uzmanlarından kaçarken, karanlık bir tip gibi görünen Boon (Dylan Walsh) ile yolları kesişir. Nathan ona güvenmek ister açılır ve onunla birlikte yola koyulur… Filmin en dikkat çekici yanı oyuncu Branden Nadon; kendini aşarak yaratmış Nathan karakterini. "Moments" ismi ile de anılan sıra dışı olayları anlatmaya çalışan bağımsız ve az bulunur bu Kanada filmi karanlık ve ağır bir dram.

9/10

The Strange Ones

Bir çocuk olan Sam’in (James Freedson-Jackson) evindeki yangın ile başlayan film tuhaf olaylarla devam ediyor yapbozun parçaları gibi. Filmin konu anlatımında ki boşluklar bizi tahminde bulunmaya zorluyor ve merakı canlı tutuyor. Yangından sonra iki ana karakter Nick (Alex Pettyfer) ve Sam birlikte ormana doğru yola çıkarlar. Ama Sam kendini herkese Jeremiah ve Nick’i de abisi olarak tanıtır. Gerçekte aralarında ki ilişki nedir? Neden kaçmaktadırlar? Küçük bir çocuk olan ama pek bir akıllı bakan Sam’in kafasında neler var gerçekte? Ancak filmin sonunda bütün parçalar birleşince müthiş bir dramın anlatıldığı ortaya çıkıyor.

Sam arabanın arkasında yatarken Nick’e sorar neredeyiz. Hiçbir yerde, der Nick. Bir diğer diyalogda lokantada otururlarken Nick, kendini garip hissettiğini söyleyen Sam’e, yola çıkmadan önce başından geçen olayları unutmasını söyler ve şu diyalog geçer aralarında;

 

- Bence düşünmemek ya da rüya görmemek senin elinde. İstersen engel olabilirsin.

- Nasıl?

- Bunların hepsi senin kafanın içinde. Sadece sen öyle düşündüğün için gerçekler. Yani istersen, onların gerçek olmadığına kendini inandırabilirsin.

- Neyin gerçek olmadığına?

- Her şeyin. Mesela bu yolculuktan önce başına gelenlerin. Sen istemediğin sürece hiçbiri gerçek olmaz. Bu bardak mesela. Aslında bu bardak yok.

 

Sam ve Nick, gerçek insanlardan daha çok garip kavramlara veya başka şeyleri anlatmaya yarayan araçlara benziyor. Aslında yaşamda neyin gerçek olup olmadığını bilemeyeceğimiz gibi. Neyin var olup olmadığının belirsizliği bu göreceliliğin iç burkuculuğu… Tahtada yazanı aynen deftere geçirmenin huzurunun kaybı… İşte film bunlar, yani tehlikeli tuhaflıklar…

Bazı planlarda ki çekimler oldukça ayrıntıcı ve yaratıcı geldi bana. Yalın ama bir o kadar da gizemli bir film, sanırım çekiciliği de bununla alâkalı. Ay ışığı ile aydınlanmış karanlık bir gece gibi. James Freedson-Jackson’un oyunculuğu on numara. Ve tabii filmin esas başrol oyuncusu Sam’i hep takip eden kara kedisi. IMDb puanının çok düşük olması oldukça yavaş ilerlemesi, anlattığı konunun sıra dışılığı ve sanırım ortalama izleyiciye hitap etmeyen bir film olmasından kaynaklanıyor. Filmin motelde geçen havuz sahnesi aynı yönetmenlerin çektiği The Strange Ones (2011) adlı ucu açık harika kısa filmlerinden esinlenilmiş. İlginçtir kısa filmde ki çocuğun adı Jeremiah. Bu kısa film aynı zamanda Boys on Film 7: Bad Romance (2011) seçkisinde de yer aldı.

8/10

Hot Summer Nights

Hayatımızdaki küçük tesadüfler eğer aşka dair ise ne kadar büyüktürler aslında. Mükemmel babası ölen bir çocuk ve annesi dağılır bu zamansız olay karşısında. Daniel (Timothée Chalamet) odasından çıkmaz ve konuşmaz; annesi ise sabah içkilerine başlar. Bir değişiklik olsun diye annesi Daniel’i Boston’un Cod Burnu’nda ki deniz kasabasına teyzesinin yanına yollar. Kasabanın yerlileri arasına yazlıkçı olarak katılan çekingen Daniel için böylece sıcak yaz geceleri başlar. 

Kasabanın en ilgi çekici genç erkeği Hunter (Alex Roe) ve herkesin arzuladığı genç kızı ise McKayla (Maika Monroe) kardeştirler ve annelerinin ölümünden beri birbirleriyle konuşmamaktadırlar. İkisinin hakkında da kasaba efsaneleri dillerde dolaşır durur. İşte kasabanın yenisi Daniel bu iki ilginç tiple de ayrı ayrı tanışır bir tesadüf. Hunter’la iş ilişkisine girer, McKayla ile ise aşk ilişkisine. Her iki ilişki de Daniel için oldukça tehlikeli ve bu nedenle olsa gerek bir o kadar da çekicidir. Tehlike büyüdükçe ilginç gelişmeler olur değişik ve orijinal karakterler dahil olur konuya. 

Özellikle filmin başından beri olayları anlatan arka ses çok güzel oturmuş ve ilginin hep canlı kalmasını sağlıyor. Çekimler güzel. Oyunculuklar da iyi sayılır ama esas benim gözdem Timothée Chalamet bir harika o güzel uzun siyah kirpikleriyle. Belki filmin tek eksisi konunun değişik olmasına rağmen biraz kısır kalması denebilir. Ama ben Call Me by Your Name’den sonra ilk defa yüzünü gösteren Timothée hatırına zevkle izledim filmi.

7/10

The Nature of Nicholas

Film, on iki yaşındaki Nicholas’ın en iyi arkadaşı Bobby için duyduğu yoğun hisler ve bunlara karşı giriştiği yoğun mücadele ile ilgili gerçeküstü bir masal. Nicholas arkadaşı Bobby’ye takıntılı. Bobby'nin hisleri ise pek belli değil. Zaman zaman Nicholas'ın büyüsünü paylaşıyor gibi görünüyor, ancak daha sonra okuldaki kızlarla yakınlaşıyor ve onları daha çekici buluyor. Hikayenin odağındaki Nikolas, doğuştan gelen cinsellik dürtüsünü yaşıtı bir hemcinsini arzulayarak yaşıyor ve toplumsal cinsel kimlik yapısında kendisinden beklenen şeyle bunu uzlaştırabilmek için mücadele ediyor. Bütün bunlar genç Nicholas’ın kafasını daha da karıştırıyor ve duyduğu endişe, korku ve utanç ile Bobby onun kafasında zombi formuna bürünüyor. Özellikle de ilk öpücükten sonra. Adeta bir tabuya dönüşüyor Bobby.

Nicholas’ın dolabındaki babasının asker üniforması ve ara sıra beliren hayaleti hep onu izlemekte ve endişelendirmektedir; aynı kızlar gibi, büyümek gibi, anlamaya çalıştığı doğa gibi. Babasını tanımasak ve aralarında ki ilişkileri bilmesek de; eğer babası yaşasaydı Nicholas’tan utanırdı gibi bir çağrışım yaptı bende. Çünkü, babası insanları kuklaları gibi konuşturmaktadır. Bu onun baskın, otoriter ve muhafazakar bir karakter olduğunu göstermektedir. Nicholas babasının onun duygularını kabul etmeyeceğini bilmektedir. Bu nedenle zombi Nicholas filmin sonunda o soyut evde kalır. Ev, Nicholas’ın hislerinin bastırılmasını temsil ediyor.

Oyunculuklar ve  çekimler açısından olağanüstü bir film olduğu söylenemez. Ama bu konuya meraklı bir sinemasever için küçük de olsa çok özgün ve cesur bir yapıt. Belki anlatım yöntemi açısından bakılırsa bir ilk bile sayılabilir.

8/10

Flower

Erica (Zoey Deutch) on yedi yaşında güzel, asi, cesur dolayısıyla maceracı bir kız. Filmin açılış sahnesinde Erica bir devriye arabasında polise oral seks yapar, daha sonra arkadaşları polisi ve arabasını videoya çekip tehdit ederek adamdan para koparırlar. Bu yolla Erica hapisteki babası için kefalet parası biriktirmektedir. Defterine de bu şekilde beraber olduğu adamların resimlerini çizer, ama suratlarının değil 

Los Angeles’da yalnız annesi Laurie ve annesinin yeni erkek arkadaşı Bob ile birlikte yaşamakta olan Erica’nın hayatı, Bob’un şişman oğlu Luke’un uyuşturucu rehabilitasyonundan çıkıp ailenin yanına yerleşmesiyle yepyeni bir sürerce girer. Erica, ilk başlarda Luke’dan pek hoşlanmasa da panik ataklarında ona yardımcı olur. Belki de kendisi gibi ayrıksı bir insan olması ikiliyi giderek yakınlaştırır. 

Daha sonra Luke’un çocukluğunda başından geçen karanlık bir olay nedeniyle bu hallere düştüğüne inanır Erika ve bu olayı kurcalamaya karar verir. Bundan sonra film iyice haraketlenir ve umulmadık sahneler peşi sıra akmaya başlar. Değişik bir senaryosu olan eğlendirici bir film ve Erica rolüyle, Zoey Deutch güzel gözleri ve gülümsemesi ile iyi iş çıkartmış. Luke, Joey Morgan tarafından iyi ete kemiğe bürünmüş  

8/10

Night Has Settled

1983 yılı New York, Oliver Nicholas (Spencer List) on üç yaşında ve kız arkadaşlar, alkol, sigara, mastürbasyon… İlk deneyimlerin depresif dünyasına hızlı bir giriş yapıyor. Annesi kendi hayatını yaşayan bir kadın o nedenle Oliver için anne figürü evlerinde ki tüm işleri yapan yardımcıları Aida adında altmış beş yaşındaki bir Şilili kadın. Aida bir gün hastalanır ve hastaneye yatar. Artık herşey Oliver için daha zor geçecektir. Güzel ve masalsı New York manzaraları eşliğinde gerçekçi bir büyüme hikayesi. Filmin bana göre o kadar çok sıra dışı tarafı var ki. Ya da çok sıradanı sanatsal bir dille anlatma farklılığı. Yazının bundan sonra ki kısmı kendi aklımın yettiğince filmin analizi. Dolayısıyla spoiler filan dağ taş dümdüz gider.

Birinci olarak; Öncelikle inandığım bir şey var; erkekler toplumsal algıda kadınlara göre daha güçlü görünseler de çocuklukta bu tam tersi gibi. Her cins elbette büyümek için zorluklar çekiyor; fiziksel, psikolojik… Ancak şöyle ki; kadın doğuluyor ve zorluklarla da olsa; mutlu da olsanız mutsuz da; büyüyüp yaşıyorsunuz gibi. Oysa erkek doğulmuyor, olabilmek için epey bir çabalamak gerekiyor.

Bu büyüme sürecinde erkek çocuğun rol modeli babasıysa (olmaya da bilir) sevgi nesnesi ise annesidir. Hayatın ve erkek olmanın zorluklarına karşı bir nefes alış gibi. Ama bu annenin illâ sizi doğuran kişi olması gerekmiyor. Sizi sevdiğini gerçekten hissedebileceğiniz bir kadın olması da yeterli. Bu baba modeli için de aynen geçerli. Oliver’in Aida ile sevgi ilişkisi tam da böyle işte. Kendi annesini pek de takmazken; Aida’nın Oliver’in sigara içtiğini anlayıp kızmasıyla, binbir özür dilemesi, kendini affettirebilmek için içten sarılıp öpmesi. Oysa annesine ne soğuk bakar film boyunca.

İkinci olarak; Bir şekilde Aida’nın Oliver’in yaşamından çıkmasıyla… Çok acı çekmesine rağmen bir anda büyür sanki. Mastürbasyon yaparken çektiği migren olayını aşar. Bu da başka bir ilginç nokta. Çünkü erkeklerde bir nesneye çok bağlılık hayatı normal akışında yaşamayı engeller. Tabiri caizse "erkek" olamazsınız. O alıştığınız ve kolay elde ettiğiniz yumuşacık sevgi olmayınca, yalnızlığın çelik soğukluğu ile yüz yüze gelirsiniz. O zaman her tür tehlikeye atılmak kaçınılmazdır. Yalnız kurt veya yalnız uçan kartal misali. Ve kazanan siz olursunuz, bir kural olmamakla birlikte.

Üçüncü olarak; Yaşça büyük olmasına rağmen Oliver’in ablası daha şımarık ve geçimsizdir evde. Çünkü babasıyla ayrı olmalarında muhtemel annesini suçlamaktadır. Babasıyla yaşamak istemektedir ama babası sürekli seyahat ettiğini söyleyip kabul etmez bu talebi. Aida; yani Oliver’in annesinin deyimi ile "bütün ailenin annesi" yokken herkes üzüntüden ağlarken… Oliver’in ablası alaycıdır. Oliver evde ki sakin haline son verir ve ablasına saldırır. Artık tam erkek oldu. Üstelik ablası bu durumu anlar ve kabullenir. Ne diyelim, hayatın hallerini çok güzel anlatmış film.

9/10

Love, Simon

Simon Spier onyedi yaşında kendi deyimiyle son derece normal bir hayatı olan lise öğrencisi. Çok anlayışlı bir annesi Emily (Jennifer Garner) ve babası Jack (Josh Duhamel) sevdiği bir kız kardeşi ve her sabah beraber okula gittiği, hep beraber takıldıkları üç arkadaşı var. Hele biri, yani Leah’la (Katherine Langford) onüç yıldır gece gündüz beraberdirler (13 reasons why’dan mülhem olsa gerek).

Ama Simon’un çok büyük bir sırrı var. O bir gay ve bunu kimseye açıklamak istemiyor. Heteroların tercihlerini itiraf etmek zorunda olmadıkları halde gaylerin böyle bir zorunluluğa tabi olmasını kabullenemiyor. Belki de bu bir bahane, aslında hayatında ki alışkanlıkların yani arkadaşlıklarının ve aile ilişkilerinin değişmesini istemiyor ya da henüz göze alamıyor. 

Birgün okulun dedikodu sitesinde isimsiz bir gay kendini açıklar ve mail adresini verir. Böylece Simon ve meçhul gay yazışmaya başlarlar. İlk gay olduğunu nasıl farkettin, kimleri beğenirdin tarzı sohbetlerle ikisi de kendilerini daha iyi hissetmeye başlar ve yakınlaşırlar. En önemlisi kendilerini kabul etmeye başlarlar. Freud’u doğru anladıysam eğer, bütün anksiyeteler kendini kabul edememek ve toplumsal kabullere teslim olup onların esiri gibi yaşamaktan kaynaklanıyormuş.

Ve bu kimi kişilerde daha ağır sonuçlar doğurabiliyor. Oysa cesur deliler mutlular çünkü hayatla barışıklar ve kendileriyle kavga etmiyorlar. Öldüren kavga insanın kendisiyle kavgasıdır zira. Başka kimse bir insanı zannedildiğinin aksine kolay kolay öldüremez. Bu arada meçhul gay mavi ile yazışırken Simon'un seçtiği nick Jacque, babasının adı Jack.

 

 

Lisede açılamamış bir gay karakterin neler yaşayabileceğini tatlı tatlı anlatan bir hikaye. Tabii Simon rolünü Nick Robinson’un oynuyor olması çok güzel oturmuş. İlk seyrettiğim filmi olan The Kings of Summer (2013)’da vurulmuştum oyunculuğuna ve ona. Burda da çok iyi. Bir ayrıntı mı bilemem ama diğer filmlerine göre yüzü çok solgun ve göz altları çöküktü. Ben bunu filmde ki bir diyaloga bağladım. Annesi gay olduğunu öğrendikten sonra, Simon merakla, biliyor muydun, diye sorar annesine. . Annesi ise; çocukken çok dertsiz tasasız bir çocuktun, son yıllarda nefesini tutuyor gibiydin, ama artık rahat bir nefes alabilirsin, uzun zamandır olmadığı kadar, diye cevap verir. Bu nefes alamama hali belki de yüzüne yansıtılmış diye düşündüm.

Bitmese diye durdura durdura izledim filmi. Konu ilgi alanımda olduğu için belki ya da gay karakterlerin artık ana akım hollywood filmlerinde ve dizilerde karikatürize edilmeden işlenmeye başlamasının sevinciyle. Film beylik klişelere farklı bir bakış açısını gayet güzel oturtarak, bak bu da var işte diyor. Ve bence güzel diyor. Son olarak filmin bonusu Martin karakteriyle Logan Miller’dı.

9/10

Ivanovo detstvo

1962 yılı Sovyetler Birliği yapımı film yönetmeni Andrei Tarkovsky'e 1962 Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan Ödülü'nü getirmiş. Tarkovsky'nin ilk uzun metrajlı yapıtı ve onun uluslararası üne kavuşmasını sağlıyor. Vladimir Bogomolov'un hikayesinden uyarlanmış. Yönetmenin diğer filmlerinden farklı özgün bir dili var. Kimilerine göre tam bir çocukluk filmi. Yani saflık, masumiyet, rüya ve masalsılık. Bir savaş filmi için ne tezat. Ama diyalektik bu değil mi?

Benim gibi fotoğraf meraklısı biri için siyah beyaz sahneleri hayranlık uyandıran bir film İvan’ın Çocukluğu. Genel söylenişin tersine, mazruf değil zarf önemli bu film için. Zira anlatım tekniği ve kameranın yakaladığı gölge ve ışıklar sarıyor insanı sımsıcak. Anlattığı konu dramatik olsa da. Hele simgeler ve planların seçimi; belki de bir film içinde kullanılma başarısı açısından en üst seviyede denebilir.

Başlangıç sahnesi büyüleyiciydi, filmin bütünü gibi. Doğanın güzellikleri içerisinde İvan, doğanın simgesi olan annesiyle bir rüya yaşar adeta. Sonra ki sahnede; yaşamda güzel anlarda var sıkıntılı mücadele zamanları da, der gibi birden karanlık bir bataklıktan karşı taraf yani düşman saflarından kendi tarafına tehlikeler içinde geçmeye çalışan İvan’ı izliyoruz. Gerçekçilikle masalsı anlatım öylesine iç içe ki. İnsan şaşakalarak izliyor filmin karelerini. Kapalı mekan çekimleri bir tiyatro sahnesi gibi, doğa ve açık hava sahnelerinde ise fotoğraf akışı şöleni yaşanıyor.

İkinci Dünya Savaşında Sovyetlerde geçiyor film. Alman askerleri İvan’ın köyünü basar ve talan ederler. Babası savaşta olan İvan annesinin öldürülmesine tanıklık eder. Bundan sonra adeta savaşın içinde oniki yaşında bir çocuğun kendi savaşı başlar. Nazi hatlarında bir keşif eri olarak görev yapar. Tehlikelere atılmaktan ve ölümden asla korkmaz. Komutanlar savaşın bir çocuğa uygun olmadığını söyleseler ve onu askeri okula göndermek isteseler de o bunu kabul etmez. Efektler dışında bombalar ve silahlar patlamıyor filmde. Savaş olmadan savaş bu kadar güzel anlatılabilir dedirtiyor bu durum insana. Çocuk ve savaş üzerine belki en güzel film. 

Daha önce söz ettiğim filmin ilk sahnesinde annesi ona bir kova su veriyordu. Suyu kovadan içiyordu İvan. Film biterken de aynı kovadan su içer ve yine büyülü son sahne başlar. Deniz kenarında oynayan çocuklar. Sonra İvan koşar mutlulukla… Suların üstünde… Ya da içinde olmak. Her insanın ve özellikle erkek çocukların anne karnına dönme özlemini anlatıyor bence. Gerçek cennet yani. Ama neden kurumuş bir ağaca doğru elini uzatır?

Gelelim en başta söylenmesi gereken şeye. İvan rolünü canlandıran Nikolay Burlyaev’e yani. Olağanüstü bir oyunculuk sergilemiş ayakta alkışlanacak türden. Film ekibi de harika yakın plan çekimlerle bu oyunculuğu destansılaştırmışlar. Böylece bir bütün olarak bu unutulmaz film oluşmuş ve klasikler arasına girmiş. 

Filmin simgesel anlatım başarısı ekşisözlük/precision entrysinde çok güzel anlatılmış. 

iivan bir örümcek ağının arkasında görülür. bu tutsak olarak yaşadığı hayatını ifade eder. arkasından gelen keçi; günahı ve savaşı, kelebek ise özgürlüğü temsil eder. gördüğü kelebekten etkilenip uçmaya başlar ancak bu isteği kısa sürer yere indiğinde güneş (yani gerçeklik) ona kendini belli eder. güneşe elleri arasından bakarken annesinin yaklaştığını fark eder ve dünyanın güneşinden uzaklaşıp her insanın kişisel güneşine –annesine- koşar. annesinin taşıdığı kovadan su içer, bu bereket ve bolluk demektir. alnını siler emekçilere selam ederek, annesine bir guguk kuşu gördüğünü söyler. guguk kuşu zamanı temsil eder ve aslında annesine zamanının dolduğunu söylemeye çalışır. bu sırada gök gürültüsü kopar, annesi çok korkar. ivan rüyadan uyanır. guguk kuşu bu kez onu gerçekten uyandırmıştır. içinde uyandığı yel değirmeni emeği temsil etmektedir ama değirmen savaşın ağır izlerini taşımaktadır. bu da savaşın emeğe ne büyük zararlar verdiğini gösterir. oradan uzaklaşarak tepeye doğru yürür bu aşması gereken zorlukları temsil eder. tepenin üstünde savaşın bıraktığı enkazların arasından süzülen güneş, zorlukların arkasında duran umut dolu gerçekliği temsil eder. ormanda gökyüzüne atılan ışıklı maytapları görürüz sonra, bunlar insanoğlunun güneşe karşı koyuşunun bir temsilidir ve bu sahnenin arkasından da güneşi batırır tarkovski. ivan gölün kıyısına gelmiştir. aşması gereken bir engel daha bu çocuğu beklemektedir. ama onu bu zorluk da yıldıramaz ve tarkovski onu güneşin battığı ufuğa doğru yolcu eder. kendi gerçekliğini bulması için.

9/10