Bugün Ne İzledim - benteksizhepin

Stargirl

"Bağır Leo, evrenin sesini duymasını istemez misin?" Böyle der, büyülü mü büyücü mü artık neyse… Ama kocaman ağzını çevreleyen iri dudaklarıyla hep soran bakışlar atan güzel gözleriyle, kendi kendine taktığı isimle şirin ama başkalarınca aynı zamanda tuhaf bulunan Stargirl. Aslında Leo’da özünde tuhaf bir çocuktu… Yani kendine özgüydü. Hani insanlar farklılıklarıyla eşsizdir sözünün anlatmak istediği gibi diyelim. Ama değişmek zorunda kalır. Nasıl mı? Daha Leo Borlock çocukken babasını kaybeder annesiyle baş başa kalır. Ama neşelidir, hayat doludur yine de. Çünkü babası da "komik, ahmak ve muhteşemdir" oğlunun gözünde ve armut dibine düşmüştür. Babasından kalan kocaman üzerinde bir kirpi resmi olan kravatı her gün takar boynuna ama dokuz yaşına gelince okuldakiler onun "tuhaf" kıyafetlerini beğenmezler ve hele de kravatı hiç. Ortadan kesiverirler makasla. Leo, "herkes gibi" olmaya karar verir ve kravatını kesilen yerden tekrar zımbalayıp dolabına kaldırır ve bir daha çıkarmaz.

Liseye başladığında Loe bando takımının üyesidir ve kalabalıklar içerisinde görünmeyen, kimseyi rahatsız etmeyen bu nedenle de kimse tarafından rahatsız edilmeyen "herkes gib"i sıradan biridir artık. Ne zamana kadar? Tabi Stargirl Mica Lisesine gelip karşısına çıkana kadar. Daha ilk görüşte kendi çocukluğunda ki gibi biri olduğunu anlar sanki, giyim tarzı bile nerdeyse aynıdır bu kızın ve Leo istemsiz takılır peşine… Ama mesafeyi de hep korur. Stargirl ise öyle mesafeleri filân takacak biri değildir.

İnsanları sevmekle ilgili herkes büyük lâflar eder. Ya da kimse "ben insanları sevmiyorum" demez. İdeolojiler, siyasi akımlar aman allahım neler neler. Herkes, her görüş bu büyük insanlığı sever de sever. Ama iş tek tek insanları sevmeye gelince… Bu zor iştir. Meşakkatlidir. Sabır ister. Empati gerektirir. Yani bütün gün hümanizm nutukları çeken bir entelektüel komşusunu bile sevemeyebilir. Hele hiç tanımadığın birine yardım edip bundan mutlu olabilmek. Eh bu tam peygamberavî bir şey olsa gerek. Düşmanını bile sevmek… 

İşte Stargirl böyle biri. Gizemli ve sevecen kız hiçbir şey olan Mica Lisesinin büyülü şans getiren ruhu olur. Bir şarkı söyler, hiç kazanamayan okul takımı maç kazanır. Sonra Stargirl çok sevdiği Leo’nun, "herkes gibi olsan mutlu olursun" sözüne inanır ve "herkes gibi" olmaya çalışır. Ama olamaz tabi. Ama ama, Leo’ya -her şeye olduğu gibi- hayat vermeyi başarır. Leo’yu çocukluğunda girdiği ve bir türlü çıkamadığı kozasından çıkarır. Artık o çekingen görünmeyen çocuk Leo, "hayata ateş etmeye" hazırdır.

Film çok naif, sımsıcak yavaş ilerleyen ama hiç sıkmayan bir filmdi. Çekimler sıradan olsa da ışık çölde özellikle güzeldi. Oyunculuklar bence iyiydi. Ama özellikle  Susan 'Stargirl' Caraway karakterine can veren Grace VanderWaal çok sahici ve başarılıydı. Hele şarkılarda ki performansları enfesti. Zaten müzikle hemhalmiş. Graham Verchere yani bizim şirin ve çekingen ama artık hayata hazır Leo ise çok iyiydi. Şaşkın haller ve saflığı ile müsemma suratı, şıpın işi uymuş role. Her iki oyuncunun da ilk uzun filmleri sanırım. Yolları açık olsun.

Filmle ilgili Blog sayfam.

8/10

And Then We Danced

Gürcü halk dansları topluluğunun prova çalışmasındaki harika bir müzik eşliğinde daha çocukken eşleşen Merab ve Mary’nin etkileyici düeti ile açılıyor film. Yapımın iyi olduğuna delâlet eden bu dans, folklor gurubunu çalıştıran sert adamın dansı kesmesiyle devam ediyor ve, Gürcü dansı için çok yumuşaksın, diye Merab’ı uyarıyor. Zira Gürcü dansında erkek sert kadın ise şehvetten uzak masum bir yumuşaklıkta olmalıymış. Sonra Merab’ın anneannesi, annesi ve kafasına göre takılan abisiyle yaşadığı yoksul evine gidiyoruz. Babaları onları yıllar önce terk etmiştir. Böylece iyice anlaşılıyor ki bu filmin anlatmak istediği bir şey var…

İsveç’in Oscar adayı olan Ve Sonra Dans Ettik filminin macerası; Gürcistan asıllı İsveçli yönetmeni Levan Akin’ın 2013 yılında Gürcistan’da Onur Yürüyüşünde eşcinsel hakları için yürüyen 50 kişiye Ortodoks Klisesi’nin organize ettiği 20 bin kişilik gurubun saldırısından sonra ülkesine dönüp yaptığı araştırmalara dayanıyor. Önce belgesel olarak düşünülen yapım bu tutkulu yasak aşk hikayesine bürünüyor. Bu tutkulu aşkın fonunda da milliyetçi muhafazakâr kapalı ve homofobik bir toplum olan Gürcistan’a tanık oluyoruz. Burada maskülenlik ve feminenlik toplumsal ya da devletin ve kilisenin dayattığı kurallarca bilirlenmelidir. 

Ama enseyi karartmamalı. Tiflis’te ki folklor topluluğuna Bakü’den Irakli diye biri gelir. Tam bu sırada folklor gurubunda Ulusal Dans Topluluğu için seçmeler yapılacağı duyurulur. Ve tek bir kişi seçilecektir. Böylece Merab ve Irakli arasında rekabet başlar. Bu erkek rekabeti farkında olmadan, içten gelen bir tutkuya dönüşür. Merab yüzyıllardır dayatılan dans koreografisine farketmeden figürleriyle adeta isyan ederken Irakli’ye de aşık oluverir. Cinsel kimliğini keşfeder ve bu filimin enfes sonuna bizi önce üzüntüden sonra sevinçten yelken açtırır. Ama ben ikisinde de ağladım.

Bir de ben nedense ilk sahneden itibaren Irakli’yi pek sevemedim. Onun için Merab’ın bu filmde aslında hep yalnız olduğunu hissettim. Ama son sahnelerde tatlı serseri abisinin onunla yaptığı konuşma beni öldürdü. Ve aslında iyiliğin ve güzelliğin nereden geleceğinin belirsizliğini hayatın umutla dolu olduğunu düşündüm. Abi’lik geleneksel toplumlarda çok önemlidir ve hele böyle abiler bulunmaz nimet mertebesindedir. Eğer homofobik değilseniz bu filmi izleyin tavsiyesinde bulunabilirim. Sadece harika müzikler ve danslar bile değer geçirdiğiniz zamana.

Filmdeki ana oyuncular profesyonel dansçı. Baş rol oyuncusu Levan Gelbakhiani teklifi tam beş kez reddetmiş ancak en sonunda cesaretle kabul ederek kendi ülkesinde büyük tartışmalar yaratan filmin gerçekleşmesine sebep olmuş. Gerçekten de harika bir iş çıkarmış hem danslarıyla hem oyunculuğu ile hem de hep sevgi ve merakla bakan kocaman çocuksu gözleriyle. Ama filmin Gürcistan’daki prömiyeri sırasında sinemaya zorbalar ve gericiler saldırmış. Sonrası sinema salonunun önünde zırhlı polisler dizilmiş. Bu saldırıya engel olamamış. Zira o masum gözlere kimileri nefretle, bu olaylara aldırmaz tarafsız kimileri de sevgisizce bakabiliyor. Aslında ceberrutlarca dayatılmamış saf sevgiden korkuyorlar. Nedense?

Filmle ilgili Blog sayfam. 

8/10

Sorry We Missed You

Bu filmi seyredip seyretmemek konusunda bile kararsızdım. Hele ki bir şeyler yazmak… Çünkü Ken Loach dahi müthiş bir yönetmen ve filmlerinin bazıları ya da çoğu beni fena etkiliyor. Kes (1969) herhalde beni sinemaya hayran bırakan ilk üç beş filmden biri olmuştur. Ama kendimi toplayıp yazamadım bile bu filmle ilgili. Çünkü ne yazacağımı bilemiyorum elim ayağıma dolaşıyor. Ne yapsam kifayetsiz kalacakmış gibi hissediyorum Bir büyü var sanki üzerime geliyor. 

Bu adam her şeyden önce Britanya işçi sınıfının sözcüsü bir sinemacı. Ve bir kapitalizm çözümleyici eleştirmeni. Oysa bence sinema öncelikle bir eğlence sektörü. Bir ajitasyon aracı değil. Ama filmlerinin çoğu bireysel değil toplumsal ve sistemsel eleştiri için kurgulanmış. Hele bazıları tamamen. Hepsini izlemedim filmlerinin ama eğlenceli olan filmleri de var tabi. The Angels' Share (2012) ve Sweet Sixteen (2002) gibi filmleri misal.

Ama bu son filmi tam da insanın kalbine bir bıçak sokup sonra da çevire çevire kapitalizmin son geldiği noktada, elektronik ticaretle, cep telefonlarıyla, çalışan insanları özgürmüş gibi hissettirip köle yapışıyla… Aile hayatının, kişisel hayatın, kısaca insanın insan olmakla ilgili neyi varsa içine edişinin bir hikâyesi. Düşünsene adam kendi aracını satın almış kendi işini yapıyor ama kızını yanınan alıp işini yapması yasak. Çalışanlar ve onların sahibi müşteriler ya da herkesin ve her şeyin sahibi sermaye mi artık neyse o heyula… Eğlenmek için film seyrediyorsanız uzak durun, ben dayanamadım seyrettim ve yüreğimde saplı bıçakla duruyorum hâlâ…

Filmle ilgili Blog sayfam.

8/10

Honey Boy

Onsuz olunamayan ve vazgeçilemeyen ama bazı zamanlarda da katlanılamayan nefret-sevgi ikileminde tanımlanması zor bir ilişkidir baba oğul arasındaki tehlikeli sayılabilecek olaylar. Ama malûm tehlike olmadan hayat bir hiçtir. Hayat durgunlaştığı an çürümeye başlar. Oysa fırtınalar, şimşek ve ateş yani belki de kaos yaratılışın da yaşamın da kaynağıdır. Oğul da babaya kafa tuttuğu kadar adam olur misâli… Ama tersi de olabilir tabi, yaralanır ve iyileşemezsen. Çocukluk yaraları kolay kapanmaz, diye bir söz vardır ya. Aslında onun doğrusu sadece yaralar değil çocuklukta yaşanan hiçbir şey kapanmaz, apaçık kalır ve dürter durur bizi olumlu ya da olumsuz anlamda. Bu tortular, yaratıcılığın da kaynağıdır, depresyonların da mazallah daha ağırlarının da. Şimdi anılması gereken tiyatro yazarı Eugene O’Neil sanırım, diyor ki; Şu an veya gelecek diye bir şey yok. Sadece geçmiş var ve durmaksızın tekrarlanıyor. 

Transformens serisi ile ünlenen oyuncu Shia LaBeouf; kendi çocukluk dönemi ve babasıyla yaşadıkları ile gençliğinde içine düştüğü hallerin anlatımıyla bu filmin senaryosunu oluşturmuş. Dramatik bir yaşamı varmış ve garip bir babası. Kendi yaşamını kurgulamış ve bir gariplik de şu ki; babası rolünde kendisi oynuyor. Daha 11 - 12 yaşlarından itibaren perdenin bu harika çocuğunu izliyoruz. Ama bu filmde ki baba gerçekten oldukça çatlak sevimsiz bir alkolik… Yani genel geçer ilişkilerle tanımlamayacak bir baba, eğer baba demek mümkünse. Oğluyla diyalogları öyle kırıcı ve aşağılayıcı ki gerçek hayatta böyle birini görseniz kesin dalarsınız. Ama biz ne dersek diyelim, babası James ne yaparsa yapsın, oğlu için o yine de onun yani Otis’in babası işte. Ne acı… Bazen çok dirençli ve karşı koyabiliyor babasına ama bazen de sevgiye ve ilgiye o kadar muhtaç ki. Bu da gözleri yaşartıyor. 

Çocukların direnci daha yenilmez olabiliyor, bunu bazen kendimden ve çevremden de gözlemlemişimdir. Ama bu dirence harcanan enerji ileri yaşlarda çökertebiliyor da insanı. Otis’in kaderi de bu işte. Çocukken yaşadıkları belki de onu çabucak büyütüp yeni ana baba figürleri aramaya sürükler ve bu konuda başarılıdır da. Ama Tom’u James şiddetle dışlar. Lâkin genç ve güzel siyahi komşu kızıyla Otis’in cinselliğe varan hoş zamanlar geçirmesine engel olamaz. Belgeselleriyle bilinen ve ödüller alan yönetmen Alma Har’el İsrail doğumluymuş. Ama bu işi pek belgesele benzemiyor. Başarılı ve şiirsel bir dramaya imza atmış. Benim daha önce izlemediğim Shia Labeouf baba rolünde iticiliğiyle oldukça başarılıydı. Küçük oğul Otis’i canlandıran Noah Jupe ise, tam da rolünde ki gibi harika çocuk gibi oynamış. Onu daha önce Wonder (2017) filminde izlemiştim. Orda da çok başarılıydı ama orada işi daha kolaydı sanki. Ama burada baya büyük ve derin bir rolün altından yaşından beklenmeyecek ölçüde bir ışıltıyla sıçramış adeta. 

Genç Otis’i oynayan Lucas Edges ise zaten son yılların parıldayan yıldızı, çok söze gerek yok hep hüzünlü bir gerçekçilik içinde yüzüyor. En çok bilinen işi Manchester by the Sea (2016) büyüleyici bir iş çıkarmış ve yirmi yaşında Oscar’a aday gösterilmişti. Birbirine benzemez değişik rollerin altından çok iyi kalkıyor. Mid90s (2018) filminde de çok iyiydi. Boy Erased (2018) filminde de başrol oynadı. Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2018)’de rol almıştı. Bir çok güzel filmde rolü var ama benim unutamadığım bir masal film olan Moonrise Kingdom (2012) hep baş köşemde. Filmle ilgili Atilla Dorsay, Belki herkes için olmayan, ama değişik bir şeyler arayanları doyuracak bir film. Baba-oğullar ise haydi haydi görmeli, diye bitirmiş yazısını. Bence de.

Filmle ilgili Blog sayfam.

7.5/10

Şampiyon

"Şampiyon olmak birgün kaybedeceğini bilsen bile koşmaktır."

Hayvanlar ve insanlar arasında ki dostluk, arkadaşlık ve yoldaşlığın konu alındığı filmlere bayılırım ben. Anlaşılması güç ama yaşanması büyülü bir şey gibi görünür gönlüme. Hayvanları severim ve ne mutlu ki onlar da beni sever. Bu film; bir at, sahibi bir kız ve jokeyinin duygusal ilişkilerini merkezine alıyor. Biraz da spor filmi sayılır. Biraz da aşk filmi. Ama at Bold Pilot, jokey Halis Karataş ve atın sahibi de Begüm Atman olunca işler daha da ilginçleşiyor. Zira Bold Pilot tam bir efsanedir. Ben at yarışı oynadığım zamanlarda da koşardı. Starting boxa girmeyi reddetmesiyle ve isteksizce başladığı yarışları geriden gelerek kazanmasıyla maruftu. Bu nedenle umudun simgesi olarak da anılırdı. Bir yerde okumuştum; Bold Pilot, hayata ya da “başka yarışlar”a kötü başlangıç yapan bütün insanlar için bir umuttu… Kısacası bir attan fazlasıydı. Sihirbaz lâkaplı Halis Karataş da jokey olarak efsaneydi. O biniyorsa ata bakmadan o yarışta o atı herkes kuponuna yazardı mutlaka. 

Bizim için şampiyon ya da Şampiyon filmine Halis Karataş biyografisi dense de bana daha çok Bold Pilot’ın filmi gibi geldi. Çok yetenekli bazı insanlar bazen biraz kaprisli olurlar ya Bold Pilot da aynen böyle bir İngiliz saf kanı. Begüm Atman ise Türkiye Jokey Kulübü başkanlığı da yapmış olan atman ekürisin sahibi Özdemir Atman’ın kızı. Özdemir Atman’la ilgili efsane, filmde de vurgulandığı gibi şu olaydır. Türkiye’nin en büyük At Yarışı Derbisi Gazi Koşusunun 70. sini 1996 yılında rekorla kazanır Bold Pilot. Bu yarışta koştuğu süre rekoru halen kırılamamıştır. Yarış sonrası TRT muhabiri Bold Pilot için Özdemir beye “kaça satarınız onu“ diye sorar. Babası Mareşal Fevzi Çakmak’ın yaveri, olan Cumhuriyet beyefendisi Özdemir beyin cevabı “Merkez Bankası’nı verseler satmam” olur.

Filmin konusuna bakarsak; Sivas kırsalında kaçak bahis yarışlarında at binen Halis’in hali ile başlıyor. Babası aile geçmişlerinde ki kötü bir olay nedeniyle oğlunun at binmesini istemez. Ama Halis aldırmaz kapağı İstanbul’a atar ve efsane Özdemir beyle tanışır. Ve asıl Bold Pilot’la tanışır görür görmez ona binmeye karar verir. Adeta Halis ve Bold Pilot düşe kalka öğrenirler her şeyi yavaş yavaş da olsa. Sanki Halis ne olursa olsun kazanmak hırsına yenik düşmemeyi öğrenir. Belki Bold Pilot da kazanmanın zevkine varır. Halis bu durumu, o beni yola getirdi diye dile getirir. Sonra bu ikiliye Begüm hanım da katılır. Bir de aşk doğar. 

Senaryo, filmin yönetmeni de olan Ahmet Katıksız ile Serkan Yörük tarafından yazılmış. Çok başarılı abartısız bir konu ve çekimler de buna uygun. Oyuncuların hepsi cuk oturmuşlar oynadıkları role. Halis Karataş rolünde doğal oyucuğu ile Ekin Koç çok başarılıydı. Daha sonra evleneceği Begüm Atman rolünde benim çok beğendiğim ve çok güzel bir kadın olan Farah Zeynep Abdullah’ı seyretmeye doyamadım. Bu kadın gülerken gözlerinin içi de gülmüyor mu… Ben de farkında olmadan sırıtmaya başlıyorum. Özdemir Atman’ı Fikret Kuşkan canlandırmış. Usta oyuncu bakışlarında her şeyi anlatmış. Onunla ilgili fazla söze gerek yok her işi gibi çok iyi. Ama kuşkusuz en iyi oyuncu ya da en iyi oynatılan oyuncu Bolt Pilot'ı canlandıran güzel yağız at olmuş...

Bir bütün olarak güzel bir film olmuş. Bu filmi izlerken yine yarış atı ve insan dostluğuna çok farklı bir gözle bakan Lean on Pete (2017) filmini anımsadım. Benim filme koyduğum isim olan Bold Pilot, son zamanlarda izlediğim yerli filmler içinde Sivas (2014) filmiyle birlikte çok başarılı. Unutmadan bir de Müslüm (2018) vardı tabii. İkisi de biyografi olduğu için merak edip gişe başarılarına baktım. Müslüm filmini 6.480.000; Bold Pilot’ı 2.568.000 seyirci izlemiş. Neyse kazanmak çok da önemli değil. Zira filmin açılış mottosu Özdemir Atman’a aitti ve diyordu ki…

"Kaybetmek, kazanmanın kardeşidir."

Filmle ilgili Blog sayfam.

8.5/10

 

 

Giant Little Ones

sonsuza dek seni seviyorum - Böyle diyebilen insanlar ne güzeldir, sevdiler mi severler ve ne olursa olsun bu ömür boyu sürer gider. Franky böyle biri işte. Tertemiz parlak bir yüz, hep güzel bakan ışıltılı gözler, samimi, dürüst, bazen tatlı çok şaşkın, üzüldüğünde ağlayabilecek kadar cesur bi onaltı ve onun onyedinci yaşgününe hazırlanıyoruz. Filmin ikinci esas oğlanı Franky’nin kendi deyimi ile, hayatının nerdeyse tamamında beraber olduğu en samimi arkadaşı yüzme takımının kaptanı Ballas. Franky de yüzme takımında ama sadece Ballas orda diyemi ne sanki. Onlar herşeyi birbirlerine anlatırlar. Ama Ballas’ın tek anlattığı kızlar üzerinde aldığı skorlar. Beraber yaptıkları erkekçe işler, doğum günü gecesinin nihayetinde kafaları iyiyken, aynı yatakta yatarken yaşadıkları sıra dışı olaya yol açar ve bunu yapan Ballas yaptığını inkâr eder. Bundan sonra Franky hep sakin kalsa da Ballas giderek olayı adeta çığrından çıkarıp çirkinleştirir. Ve onun kişiliğinde, homofobik kişilerin aslında nasıl gerçek şerefsiz acımasızlar olduklarını ortaya saçılıverir.

Ballas aslında iyi biriydi yani ve kendi isteği ile Franky’le yapacağını yaptı ve sonra bunu Franky yapmış gibi herkese yaydı. İçindeki homofobi onun iyi yanını yiyip yuttu ve geriye kötü bir canavar kaldı adeta. Misalen aynı yüzme takımında olan gay birine zorbalık yapıldığında onu herkese karşı tek başına korurken, onun nezdinde meşum olay yaşandıktan sonra, kendi çocukluk arkadaşının yumruklanmasını izleyebilecek kadar duygusuzlaşabildi. Bu nasıl bir korku? Bu korku nasıl olamayacak bir mertebede nefrete erişebiliyor.

Aslında hep kendi içimizde savaşırız da bunu da sanki dışardan bir düşmanla yapıyormuş havasına gireriz ya. İşte dallama Ballas’ın yaptığı da tam bu. Franky’nin en iyi dostlarından biri Ballas’ın kız kardeşi Natasha. Bu kız tam bir çılgın, cesur ve hafif alkolik, bir ara Franky ile işi epey ilerletirler de o ayrı. Onun yorumuyla abisi Ballas, hep yapan sonra yaptığını inkâr eden bir korkak. Bu arada içi iyilik dolu Franky’i en iyi tanıyan ve anlayan en sıkı dostlarından biri de okuldan arkadaşı butch lezbiyen Mouse. Onunla aralarında geçen diyalogda kızın söylediği sözler filmin mottoosu sanki.

Mouse - Bunu kabullenmen lazım kuir olduğunu.
Franky - Kuir falan değilim.
Mouse - Hadi ama . Sen ve Ballas hetero erkeklerin yapmadığı bir şey yaptınız. Yarın başın dik şekilde oraya git. Orta parmağın havada olsun. “Merhaba ve siktir git” diye cevap ver. Seni etkileyemediklerini görürler. Walter Tang’a bak yedinci sınıftan beri rimel sürüp İngiltere kraliçesinden daha fazla takı takıyor ve kimse birşey demiyor çünkü bunu gururla yapıyor.

Bir erkek için evi terk eden babasıyla Franky’nin ilişkileri filmin ikinci düğüm noktası. Onunla diyalogları harika öğreticiydi. Franky sonunda kendi gibi olan babasını bulup barışabilecek ve onu sevebilecek mi acaba? Filmin sürprizi ve pek rastlanmayan sıra dışı senaryo başarısı da bu olsa gerek. Filmin sonu bir harikaydı. Dünyaya atılan havai fişeklerdi Franky’nin cesareti. Bu kendini bulma keşfetme sınanma sürecinde en ağır yükü Franky taşıyor kuşkusuz.

Bu işi üstlenen tüm filmlerinde olduğu gibi olağanüstü sade ve rahat oynayan ama karakterleri adeta tekrardan yaratan başarılı oyuncu Josh Wiggins silkeleyip atmış. Helâl diyorum ben de. ona. Onun izlediğim diğer filmleri olan Lost in the Sun (2016), Mean Dreams (2016), Walking Out (2017) ve The Bachelors (2017). özgün ve kaliteliydi. Diğer tüm oyuncular da aynı mesabede kalibresi yüksek işler çıkarmışlar. Bu işte Kanadalı yönetmen Keith Behrman’ın esas pay sanırım. Görüntüler ışık kullanımı ve çok iyi, müzikler enfes uyumluydu bu nedenle güzel filme verilen tüm emekler festivallerde aldığı ilgiyle karşılık bulmuş. Film !f istanbul’da da gösterildi.

Filmle ilgili Blog sayfam.

8/10

A Rainy Day in New York

Gatsby; gri havaları, yağmuru ve New York’u, içkiyi, sigarayı, kumarı seven üstelik de kumarda hep kazanan zeki bir romantik bohem. Zaten Timothée Chalamet’in canlandırdığı bir karaktere de böyle sıradışılıklar yakışır. Üniversiteden sevgilisi güzel kız Ashleigh ise güneşi ve ünlüleri, tanınır olmayı seven her gördüğüne atlayan bir ne demeli sarışın… Anlayın işte… Ashleigh’in ünlü bir yönetmenle röportajı için iki sevgili banliyödeki üniversite kampüsünden New York’a inerler. Bekledikleri güneşli hava yerine kasvetli ve yağmurlu bir havada ikisinin ya da daha doğrusu akıllı Gatsby’nin incelikle planladığı gün çok farklı şekilde gelişir. Yollarını ayırır New York onların, belki de olması gerektiği gibi. Arka arkaya sürprizler yaşamaya başlarla ama ayrı ayrı… 

Kısa sürede yıldızı parlayan genç yıldız Timothée Chalamet’e Woody Allen’ın el atmaması düşünülemezdi. Bu romantik komedi için ünlü yönetmenin en sevdiği şehre bir güzellemesi denebilir. Onun kadar başarılı bir şekilde zengin burjuvaların yaşamlarına güzel ve eğlenceli bakışlar atan bir sanatçı azdır sanırım. Onun ilk seyrettiğim filmi Annie Hall (1977) idi. O zaman ki zaman çok etkilenmiştim ve hepsini olmasa da diğer filmlerini de severek seyrettim. Barselona, Barselona (2008) en değişik filmiydi ama bence esas Match Point (2005) müthiş bir yapımdı. Bu şahikadan sonra pek izleyemedim onun filmlerini. 

Ama benim bu filmi seyretmemin asıl nedeni Timothée tabii. Benim ilk seyrettiğim filmi Call Me by Your Name (2017)’de muhteşem ötesi bir oyunculuk performansı sergilemişti. O gün bu gün döktürmeye devam ediyor güzel bebişim. Zaten yayınlanan söyleşilerini izlerseniz ne kadar alçak gönüllü, sempatik, samimi, komik ve zeki bi velet olduğunu anlarsınız. Daha yeni Netflix filmi The King (2019)’de harika savaş sahnelerinde seyretmiştim ki… Bu film de bambaşka bir karakterle arzı endamı baya güzel bir sürpriz oldu. Call Me by Your Name’de ki harika babası gibi bu filmde de aynı evsafta bir anneye sahip. Aynı diğer filminde babasıyla yaptığı diyaloga benzer bu filmde de son sahnelerde annesiyle konuşuyor. Bu sahnede annesinin açıkladığı şaşırtıcı gerçek çok müthiş bir senaryo başarısı olmuş. Timothée Chalamet'in annesi New York’lu Yahudi kökenli bir dansçı oyuncunun babası ise emlakçı ve Fransız kökenli adı da buradan geliyor ve adeta şakıdığı harika Fransızcası da tabii. Manhattan doğumlu başarılı oyuncu pek yakıştı New York sokaklarına. 

Filmle ilgili Blog sayfam.

7/10

One Night Only

İki farklı yönetmen tarafından yönetilen film iki bağımsız bölümden oluşuyor. İlk film Night Bug (Yönetmen Kim Tae-Yong) (Gece Böceği): Geun Ho, Seul’deki Jongno bölgesindeki barlarda veya internet tanışma siteleri aracılığı ile erkeklerle tanışır ve adamları sarhoş edince kendini erkek arkadaşı olarak tanıtan Hoon ile birlikte onların paralarını çalarlar. Hoon paradan başka bir şeyi önemsemez Geun Ho’nun ona karşı olan hislerini görmezden gelir. Bir gün Geun Ho aniden Hoon’u öper. Ve işler iyice sarpa sarar.

İkinci Film One Night (Yönetmen Kim-Jho Gwang-Soo) (Bir Gece): Üniversite sınavından çıkan Geun-Ho cep telefonunda kulaklıkla arkadaşıyla konuşup etrafından habersiz yolda yürürken neredeyse bir araba tarafından ezilecekken yaşadığı kasabayı ziyaret eden Seul’den gelen Joon, onu kurtarır. Gece ise Geun-Ho üç gay arkadaşıyla gittikleri yaşadıkları küçük yerleşim yerinde yeni açılan dandik gay barda bu adamla tekrar karşılaşır. İşe yaramaz bu barı da gördükten sonra büyük şehir özlemi çeken üç gay arkadaş farklı yollardan da olsa bir şekilde artık Seul’dedirler… Bakalım beklediklediklerini bulabilecekler mi? Filmin notu belki 7’yi pek geçmez ama bana konuları ilginç geldiği ve tabi Kore ve asya sinemasına özel ilgi duyduğum için daha yüksek not verdim.

Filmle ilgili Blog sayfam.

8/10

The Goldfinch

Theodore (Theo) Decker onüç yaşında annesiyle yaşıyor zira alkolik babası başka bir kadınla kaçıp onları bırakmış. Okulda ki bir şeyden dolayı müdür Theo’nun annesini çağırır. Erkenden okula varınca zaman geçirmek için New York Metropolitan Sanat Müzesi’ne girerler. Ancak tesadüf bu ya bir terör saldırısı düzenlenir o sırada ve annesi ölür. Theo patlamadan sonra annesinin en sevdiği çok eski ve çok değerli Goldfinch tablosunu, ölmekte olan bir adamın tavsiyesine uyarak çalar. Adam bir de yüzüğünü teslim eder ona. Böylece film gizemle başlar ve ne yazık bir dala tünemiş küçük sarı saka kuşuyla beraber dımdızlak ortada kalmıştır Theo. 

Önce okuldan bir arkadaşının zengin ailesinin yanına sığınır. Geçimli ve sakin tabiatıyla kısa sürede evin annesi Mrs. Barbour onu çok sever ve süreli misafirlik devamlıya evrilecekken Theo’nun babası çıkagelir. Onu alıp beraber yaşadığı kendi gibi garip kadınla Teksas’a çölün ortasında ki garip ve çoğu boş evlerin olduğu bir yere mahkum eder. Neyse ki Theo burda kendi gibi annesi ölmüş bir çocukla arkadaşlık kuracaktır. Dünya’yı dolaşıp duran ve garip babasıyla yaşayan Boris’le kanka olurlar ve yapmadıkları serserilik kalmaz küçük yaşlarına rağmen. 

Film, Theo’nun yaşadığı büyük kaza annesinin ölümünün onda bıraktığı derin ve onarılamaz yara, çocukluğu ve gençliği arasında gidip gelerek sürer. Theo artık büyümüş yakışıklı bir delikanlı olmuştur. Daha çocukluğunda bir tesadüf tanıştığı antikacının yanında çalışmaktadır artık. Zenginlerin tablolarla dolu evlerinde ve çalıştığı antikacının satış ve onarım bölümlerinde hayatın değişik yönlerini tanıma fırsatı bulur. Ama saka kuşuyla beraber çıktıkları yolculuk Theo’nun içinde ki anne özlemini ve açılan yarayı hiç kapatmaz. Saka kuşu kadar kırılgan ve ürkek kalır hep hayata karşı… Uyuşturucu ve alkolle ise iç içe. Çocuklukta yaşanan travmalar ve kayıplar büyüse bile böyle yapar adamı sanırım.

Ve film giderek hareketlenir. Başı belaya girer, çocukluk arkadaşı Boris’le tekrar yolları kesişir ve film adeta bir aksiyon filmine dönüşür. Bu filmde her türden bir tutam var gibi zaten. Bir aile filminde rastlanacak ögeler, ağır dram, aksiyon, suç, gizem ne ararsan. Filmin senaryosu, yazar Donna Tartt’ın aynı isimli romanından uyarlanmış. Roman eleştirmenlerce oldukça başarılı bulunmuş. Hatta, Proust, Dickens, Dostoyevski ve Nabokov ile karşılaştırılmayı hak ediyor, diyenler bile var. Film için ise romana sadık kalacağım derken film formatından kaydığı ve dizi formatına benzediği yönünde eleştiriler var. Çok detaylı ve uzun bir romanı konuya ve olaylara sadık kalarak uyarlamak başlı başına zor bir iş tabii. Ama ben eleştirilere katılmıyorum. Romanı okumadım ama uzun da olsa filmi başarılı ve ilgi çekici hatta yer yer eğlendirici bile buldum. Hele Theo ve Boris arasındaki arkadaşlık çok güzel planlarla filme aktarılmış. 

Oyunculuklar ise çok iyi. Mrs. Barbour rolüyle Nicole Kidman her zaman ki gibi soğuk ama zarif ve çekici güzelliği ve oyuncuğu ile göz dolduruyor. Theo’nun çocukluğunu canlandıran yaşına rağmen oldukça fazla işi olan Oakes Fegley diğer seyrettiğim filmleri olan Pete's Dragon (2016) ve Wonderstruck (2017)’de olduğu gibi süperdi. Gençliğini canlandıran Ansel Elgort da seyrettiğim diğer harika filmleri olan The Fault in Our Stars (2014) ve Men, Women & Children (2014) de olduğu gibi çok iyiydi. Kankası Boris’in çocukluğunu oynayan Finn Wolfhard zaten on parmağında on marifet değişik suratıyla tam bir fırlama velet. Onu elbette en çok Stranger Things (2016) dizisiyle tanıyoruz. Diğer bir çok karakter var filmde ve hepsi de tanınmış ve kendini kanıtlamış sanatçılar. Burada da işlerini bihakkın yapmışlar vesselam. Film tekniği acısından ise bir yenilik yok. Var olan dolu ve uzun senaryo başarılı bir şekilde beyazperdeye yansıtılmış denebilir.

Filmle ilgili Blog sayfam.

8/10

Conducta

"Chala ve Carmela gibi insanlar; sevginin, fedakârlığın, iyiliğin, dürüstlüğün, asilliğin ve sadece kendilerinin efendisiyken… Kimi insanlar da; ya kuralsız sokağın ve acımasız bencil sinsiliğin ya da tersine kuralcı devletin güya öğretici, katı, sevgisiz ideolojik iktidarının kuklalarıdırlar. "

Filmi izledikten sonra ana karakterlerden olan Chala ve Carmela ile ilgili bu aforizma çıktı benden. Doğrudan filme gelirsek. Chala onbir yaşında ama yirmilik delikanlılardan bile daha bıçkın daha gözü pek daha zayıfın yanında daha yardımsever ve daha güzel aşık bir çocuk. Gerçi sınıfında ki aşık olduğu kız Yeni daha bir güzel. Chala annesiyle yaşıyor ve o ne yazık bir alkol ve uyuşturucu bağımlısı, sokaklarda yaşayan biri… Buna rağmen eve ekmek getiren yine de Chala. Parayı yetiştirdiği köpeklerin dövüş bahislerinden ve yine yetiştirdiği kuşlardan kazanıyor. Bahislerde ki ortağı babası olma ihtimali olan bir adam üstelik… Ama baba olmayı ne kadar hakettiğini kendi bile bilmeyen bir sorumsuz o da aynı annesi Sonia gibi. Tencere düşmüş kapağını bulmuş. Ama hayat işte, bu insanlardan da Chala gibi bir sürpriz harikalık çıkmış. Babası olma ihtimali olduğu için Chala bir an olsa da yaklaşır, sonra onun ilgisizliğine karşı isyanı yaşından beklenmeyecek, ona özgü soyluluktur…

Evinde olduğu kadar Havana’nın sokaklarında kankalarıyla beraber tekinsiz ve karmakarışık bir yaşamı var Chala’nın. Ama neyse ki okula gidiyor. Ve ne şans ki orada altın kalpli, kurallara göre değil vicdanına göre haraket eden, çocukları çok seven ama Chala’yı bir başka seven çünkü onun içinin ne kadar tertemiz olduğunu görebilen öğretmeni Carmela var. Bu yaşlı, güzel, delikanlının dibi kadını ben kendi ilkokul öğretmenime o kadar benzettim ki. Chala gibi bir ortamda büyümesem de ben de yaramaz ve söz dinlemez bir çocuktum daha okula yeni başlamışken bile. Öğretmenimle tartışıp okuldan ayrılmaya karar verdim küçük aklımla. Sonra babam imdadıma yetişti araştırdı soruşturdu ve Carmela gibi tecrübeli ve işinin ehli bir öğretmenin olduğu başka bir okula ve onun sınıfına naklimi aldırdı. Ben yeni öğretmenimi annemden bile çok sevdim. O da beni çok sevdi. Ben o sevgiyle okula gittim. Tabi onun sınıflarını bitirip yeni okula gidince sudan çıkmış balığa döndüm o ayrı. Sanki ikinci defa ana karnından sökülüp alınışım, o müthiş keyif ve sorumsuz rahatlıktan zorunlu çıkış oldu benim için. Neyse kişisel mevzularla kafanızı şişirmeyeyim. 

Filmin esas kahramanı azize Carmela öğretmen, kendi kararlarını kendi veren bir kişi. Üstelik sevgi ve şefkat dolu. Öğrencilerine de kendi gibi, birey olmayı öğretiyor. Yani çocuklara en önemli şeyi öğretiyor. Kendileri olmalarını, teslim olmamalarını ve mücadele etmelerini. Karşılarındaki kim olursa olsun. Filmin sonlarına doğru göreceksiniz ki bu filmde sadece iki kişi tek başına yürüyebiliyor; öğretmen Carmela ve öğrencisi Chala. Bir de Chala’nın sevgilisi Yeni ve onun gururlu babası. Yeni sevgilisi Chala’yı köpek dövüşünden uzaklaştırıp onu olgunlaştırmak için Jack London’un Beyaz Diş romanını çaktırmadan hediye ettiğinde ben şok sevindim, sevgi budur işte dedirtecek bir iş yaptı. Onlar kişi çünkü sadece. Diğer insanlar onlara göre, ya sokağın kuralsızlığının ya da devletin güya öğretici, katı sevgisiz ideolojik iktidarının kuklaları.

Yeni’nin babasının sözü unutulmaz bu konuda, "en kötü efendiler hizmetkarlardan çıkar." Bir öğretmenle bir çocuk arasındaki şefkatli disipline harika bir örnek oluşturan, Küba sinemasının yüz akı bir film. Oyunculuklar bir harika, devamlılık cuk yerinde tam bir film bu. Havana sokaklarında dolaşan kamera kendince çok başarılı. Ama Chala’yı senaryodan bağımsız yaratan oyuncu kedi Armando Valdés Freire çok nitelikli bir iş çıkarmış küçük yaşına rağmen. Peşinden koşmaktan bıkmadığı aşkı Yeni’yi oynayan küçük güzel kız Amaly Junco da aynen öyle. Ama ama en çok ben öğretmen Carmela’ya hayran kaldım. Çünkü bu öğretmen belli ki o hiç büyümeyen çocuklardan. Oyuncu Alina Rodríguez de bunu iyi anlamış ve film başlarken ve biterken görünüveren sahnede Chala’nın öğretmenine seslenişine karşı, ona bakmadan sevinçle öyle bir hınzır gülüyor ki… Bu bakış bütün filmin harika bir özeti sanki…

Bu filmin ismini kimileri Hâl ve Gidiş olarak Türkçe’ye çevirmiş. Davranış ismi çok basit olurdu, Hâl ve Gidiş bence çok güzel olmuş. Üstelik Jean Vigo’nun Fransız hükümeti tarafından uzun bir süre yasaklanan ve sonradan bu türden birçok filme ilham kaynağı da olan Zéro de conduite: Jeunes diables au collège (1933) - Hâl ve Gidiş Sıfır filmini anımsatan isim bu filme çok iyi oturmuş hani... Aynı François Truffaut’nun Les Quatre Cents Coups (1959) - The 400 Blows filmi gibi. Ya da If….(1968) - Ne Ekersen gibi. Sanatta esinlenme çok büyüleyici yeni sonuçlar doğurabilir, unutmayın.

"Bir çocuğu büyütmek için dört şey gerekir: bir ev… bir okul… ilgi ve şefkat. Fakat bu kapının dışında, gerçek hayat var… bir öğretmen onları dışarıda nelerin beklediğini bilir."

Öğretmen Carmela

Daha çok film karesi içini Blog sayfam.

8/10