Bugün Ne İzledim - Franz_K

Anadolu taşrasını, taşradaki dışa kapalı ve kendi içinde var olmaya çalışan sosyal yaşamı, insan ilişkilerini, sıradan insanların gündelik kaygılarını İstanbul’dan Yozgat’a bir restoranda müzik yapmak için gelen iki insan ekseninde, çizdiği başarılı Anadolu panoramasıyla ve dikkate değer alt metinlerle anlatan güçlü bir dram Yozgat Blues. Ercan Kesal, her filminde bende uyandırdığı negatif hislere rağmen çok beğendiğim, hayranlıkla izlediğim bir karakter oyuncusu. Filmde de kendisi gibi İstanbul’dan umudunu kesmiş bir vokalistle birlikte yeni umutlarla Yozgat’a gelen modası geçmiş bir müzisyeni canlandırıyor ve muhteşem bir performans sergiliyor. Gerek Ercan Kesal’ın çizdiği depresif / naif müzisyen karakteri ile, gerek Anadolu’nun herhangi bir az gelişmiş şehrinde karşılaşabileceğimiz insanların gündelik kaygılarını aktarmadaki başarısı ile, gerekse böyle bir şehirde dahi en idealist duygularla sanat yapmaya çalışan Kamil karakteri üzerinden sanatın her yerde, her koşulda yaşatılabileceğine dair verdiği çok dikkate değer mesaj ile az bilinen bir Türk yönetmenden çok izlenmesi gereken bir film Yozgat Blues.

7,6 /10

Yaşadığı acılardan dolayı yüzyıllardır dört bir yanı ağıtlarla çınlamış bir ülkenin en acı çeken bölgelerinden birine dair yarı belgesel görüntülerle zenginleştirilmiş sarsıcı, çarpıcı bir Özcan Alper filmi. Sonbahar’da Karadeniz’den bir hikâye anlatan yönetmenin Güneydoğu’ya yöneldiği bu ikinci uzun metrajı, ağıt derlemecisi Sumru adındaki üniversiteli bir genç kızın Diyarbakır seyahatini konu alıyor ve seyircisini 90’lı yıllarda devlet terörünün en az PKK terörü kadar can yaktığı bu coğrafyadan trajik hikâyelerle yüzleştiriyor seyircisini. Kendi kişisel acısını unutmak için çıktığı seyahatte yüzleştikleri ile sarsılan Sumru ile beraber seyirci de, faili meçhullerin vesikalıklarından oluşan kolajın önüne oturup yaşadıkları trajedileri, insanlık dışı muameleleri anlatan bölge halkının birbirinden acı hikâyesini kanı buz tutarak dinliyor. Sumru’nun kendinden kaçmak için çıktığı bu yolculukta yaşadığı kişisel acısı da burada kurduğu dostluklarla biçimleniyor ve köy boşaltmaların, ev bark yakmaların, adam kaçırmaların normalleştiği bölgeye ve yıllara dair belgesel niteliğindeki görüntülerle, hikâyelerle birlikte yıllarca saklı kaldığı yerden ortaya çıkarak dile dökülüyor. Özcan Alper; bırakın dile getirmeyi ima edilmesi bile yıllarca mümkün olmayan yasak/gerçek hikâyeleri buruk bir aşk öyküsüne dayalı kalp kırıklığı ile bütünleştirerek oldukça güçlü bir dramatik kurgu ve son derece zengin bir görsellikle sunuyor seyircisine.

7,8 /10

Distopik bir evrende geçen ve insanın hayatta kalma içgüdüsünü, acımasızlığını, doyumsuzluğunu, bencilliğini, kariyer mücadelesini, sınıfsal farklılıklar arasındaki çatışmaları son derece orijinal metaforlarla anlatan sıra dışı bir film El Hoyo. İnsanlığa ve sisteme dair sert eleştirisi ile dikkat çeken film, oldukça yaratıcı bir fikir üzerine kurulu. Kaç kat olduğu tam olarak bilinmeyen ve her katında iki mahkûmun yaşadığı, ortasında kocaman bir delik olan bir hapishanede, bu delikten aşağıya doğru inerek her katta bir süre bekleyen üstü yemek dolu bir platformdan beslenen mahkûmların hayatta kalma mücadelesini anlatıyor film. İnsanların neden orada oldukları, buranın bir hapishane olup olmadığı, sistemi kimin işlettiği gibi muallaktaki birçok bilgiyle birlikte film, adını aldığı yiyecek dolu platform üzerinden insanoğlunun derinlerde yatan en vahşi içgüdülerinin dışavurumunu aktarıyor seyircisine. Yer yer kullandığı oldukça kapalı metaforlar nedeniyle üzerinde kafa yormak gereken, ancak yüzeysel bir bakışla da sağlam bir korku - gerilim filmi havası veren El Hoyo; sağlam mide gerektiren bazı sahneleri, karamsar atmosferi, orijinal kurgusu, verdiği sert mesajlarla izlemesi zor ama özgün ve etkileyici bir yapım. Geride kalanı düşünmeden marketleri talan eden tiplerin ortalıkta cirit attığı şu günlerde izlemek ise daha bir anlamlı.

6,8 /10

Kendi kişisel karantinalarımız altında yaşadığımız şu günlerde tam da bu günlerin anlamına uygun biyografik bir film La Trinchera Infinita. İspanya iç savaşının sona ermesiyle birlikte 1939’da iktidara geçen Franco rejiminin faşizminden kaçarak evinde yarattığı gizli bir sığınakta saklanan cumhuriyetçi bir militanın gerçek olaylara dayalı tecrit yıllarını anlatan film, neredeyse tamamı tek mekânda geçmesine rağmen son derece sürükleyici ve temposunu hiç kaybetmeyen bir hikâyeye sahip. 1939 yılında başlayan ve 30 yılı aşkın bir süre boyunca iktidarda kalan Franco rejimi boyunca siyasi suçlulara af çıkana kadar, sonradan “Köstebek” adıyla çağrılacak birçok firarinin evlerinde, gizli sığınaklarda kendi yarattıkları tecritler altında yaşadıkları bilgisi filmin gerçekçiliğini artırıyor ve onu her anlamda daha çarpıcı hale getiriyor. Özellikle Antonio de la Torre’nin son derece başarılı performansı ile göz dolduran film, seyirciyi “siyasi suç” kavramı ve yıllarca süren diktatöryal rejimlerle bunun sonuçları hakkında düşünmeye davet ediyor. Öte yandan insanların tecrit altında korkuyla geçirdikleri onlarca yıl düşünülünce tüm #evdekal uyarılarına rağmen evine sığamayan insancıkların aymazlıkları çok daha anlamsız geliyor bir de tabi. Bir yandan da sınırsız internet, bol TV kanalı, sanal ya da gerçek yüzlerce okunacak kaynak zenginliğiyle geçirdiğimiz şu karantina günlerinin kıymetini bilmemiz gerektiğini fark ettiriyor film bize.

Filmi izleyeceklere kısaca: İspanya’da 1931 yılında yapılan seçimleri Cumhuriyetçiler kazanmış, ülke 1936 yılına kadar Cumhuriyet rejimi ile yönetilmiş ancak 1936 yılındaki seçimleri sosyalistlerin kazanması ile ülkede 1939 yılına kadar sürecek olan bir iç savaş başlamıştır. İç savaşın sona erdiği 1939 yılında ordunun da desteği ile General Franco devlet başkanı olmuş II. Dünya Savaşına katılmayan İspanya, Franco’nun öldüğü 1975 yılına kadar onun diktatörlüğüyle yönetilmiştir.

7,7 /10

Les Hirondelles de Kaboul, bilime kafa tutarak küresel tehdit olmanın ötesine geçmiş bir salgına “Abdestinde namazında olan insanlara bulaşmaz, camilere giremez.” diyen, salgını dualarla aşabileceğimize inanan bireylere sahip bir ulusun COVID-19 karantinasındayken izlendiğinde ayrı hisler uyandıran, şer’i hükümlerle yönetilen bir ülkede egemen olan yobazlığın, geri kafalılığın bireyler üzerinde yarattığı travmalara, sosyal trajedilere dair Persepolis tadında bir film. Taliban yönetimindeki Kabil’den yolları birbiriyle kesişen iki karı kocanın hikâyesini anlatan film, suluboya tekniğiyle yaratılmış görselliği ve muhteşem hikâyesi bir yana Şeriat adındaki, sevdalısı kitleleri peşinden sürükleyen çağ dışı sistemin toplumları nerelere sürüklediğini göstermesi bakımından çok dikkate değer bir yapım. Cihat uğruna harabeye dönen şehirlerde sadece erkekler için akan, korkunun egemenliğinde ve silah sesleri altında bir sosyal yaşamı anlatan film her ne kadar bir Fransız yapımı olsa da Pakistan coğrafyasında yaşananları oldukça objektif bir biçimde aktarmayı başarıyor. Recmin, stadyumlarda bir gösteri halinde sunulan ölüm cezalarının normalleştiği, kadınların burka giymeden sokağa çıkamadığı, burka altına beyaz ayakkabı giymenin bile suç sayıldığı, erkeklerin kollarını sıvayamadığı, “Ama gerçek İslam bu değil” ile tanımlanan Taliban yönetimindeki İslami rejimin egemenliğindeki bir coğrafyadan anlayana çok anlamlı mesajlar veren muhteşem bir animasyon Les Hirondelles de Kaboul.

8,0 /10

Pozitif duygulara ihtiyaç duyduğumuz şu günlerde filmlerini zarif ayrıntılarla süsleyen, iç ısıtan naif temalarıyla Fransız sineması güzel bir seçenek. Tous Les Soleils; kızı daha beş aylıkken eşini kaybetmiş hayata küskün bir adamın ergenliğe giren kızıyla çatışması üzerine oturtulmuş, politik göndermeler ve birbirinden ilginç tiplerle zenginleştirilmiş yer yer komik ayrıntılarla seyircisini güldürmeyi başarabilen bir romantik film. Berlusconi’yi bir diktatör olarak gören robdöşambrlı romantik devrimci erkek kardeş tiplemesinin filme kattığı politik mizah, küçük kızının büyüyüp genç bir kadın olduğunu kabullenemeyen baba figürü üzerinden ebeveyn - ergen arası ilişkilere dair vurgusu, gününün bir bölümünü hastalara kitap okumaya ayıran baba karakteri, bu vesileyle kurulan dostluklar, kulak pası silen müzikler ve finaldeki muhteşem şarkı gibi birbirinden zarif ayrıntılar filmi sıradan bir Fransız romantik komedisi olmanın çok yukarısına taşıyor. İnsanlarla dolu Fransa sokaklarını görmek buruk bir his bıraksa da hayatın içinden olağan olayların, olağan ilişkilerin anlatıldığı ancak yer verdiği ayrıntılar ve işlediği yan temalarla içi dolu, duygusal derinliği dozunda tam bir karantina filmi Tous Les Soleils.

7,4 /10

Dünyada dönen bütün kirli oyunlardan habersiz, kimseye zarar vermeden, her şeyden uzak cennet bir köşede kendi halinizde yaşamaktasınız. Tek dileğiniz, hayata dair tek beklentiniz, sevdiklerinizle geçirdiğiniz bu zor ama güzel yaşamın sonsuza kadar sürmesidir. Ancak bir yerlerde, delirmiş bir adam kişisel ihtirasları ile bütün dünyayı korkunç bir sona sürüklemek için kararlıdır. Ve siz; hiçbir suçunuz yokken, o adamın kişisel ihtiraslarından haberdar bile değilken, kendi halinde sürüp gitmekte olan masum hayatınızdan sökülüp alınır, büyük ve kirli bir oyunun parçası olmaya zorlanırsınız. Bir “insan”ın belki kendinden kat kat daha akıllı, zeki, erdemli milyonlarca insanın hayatı ile oynaması; dahası bütün bir dünyanın kaderine yön vermesi akıl alır gibi değil. 1930’lardaki gibi değilse de insanlık hala çok yol kat edebilmiş değil bu konuda. Hala toplumsal akıl tutulmalar ile evrensel mantığı bir yana koyup bir delinin peşinde koşabiliyor modern insanlık. A Hidden Life; Avusturya Alplerinin gölgesinde, cennetten farksız güzel bir köyde yaşayan Franz Jägerstätter’in Hitler’e bağlılık yemini etmeyi ve savaşa katılmayı reddetmesi üzerine gelişen olayların anlatıldığı konusunu gerçek bir hikâyeden almış biyografik bir yapım. Vicdani ret temasını çarpıcı bir hikâye ile aktaran film, her bir karesi bir tablo olacak güzellikte görselliği ile muhteşem bir ziyafet sunuyor seyircisine. Ancak uzun tutulmuş sekansları, yönetmenin bu görsel zenginliği seyircisine yaşatma konusundaki cömert yaklaşımı olarak düşünmek gerek belki ama 1,5 saatte anlatılabilecek bir hikâyenin bu kadar sündürmesi ne kadar iyi niyetli düşünülürse düşünülsün yer yer sıkıcı olabiliyor. Öte yandan başkahramanımızın aldığı son derece romantik kararının arkasında inatla durarak her şeyi feda eden tavrı filmin inandırıcılığı açısından son derece zayıf kalıyor. Ne çare ki film biyografik bir yapım ve anlatısı gerçek olaylara dayanıyor. Bu noktada sadece iyi niyetle çıkılmış bir yolda boşa kürek çeken, etrafındakilere acı vermekten başka bir şey elde edemeyen bir insan görüyor seyirci. Elde sadece yıllar sonra çekilmiş bir film dışında yapılan fedakârlık adına ne kalıyor ki? A Hidden Life, vicdani ret konusunda oldukça radikal bir adamın gerçek hikâyesini son derece zengin bir görsellikle anlatan, ancak anlatısını aşan süresiyle zaman zaman tempo kaybeden tam bir karantina günleri filmi. Zamandan bol neyimiz var ki şu ara?

7,2 /10

Bir elin parmaklarını geçmeyecek seçkin yönetmenimiz de olmasa yerlerde sürünen bir ülke sinemasına sahip olduğumuzun farkında değilmişçesine bazı elitist sinema eleştirmenlerinin daha ilk uzun metraj filmine, bir de onlarca yıllık deneyime sahip Nuri Bilge CEYLAN ve Ahlat Ağacı kıyaslaması gibi son derece kolaya kaçan bir karşılaştırmayla, pozitif ayrımcılık yapmak yerine acımasızca eleştirilerle saldırdığı bir yönetmenin, Cenk Ertürk’ün, eseri Nuh Tepesi. Baba-oğul çatışmasının yarattığı çıkmazı sorgulayan filmler sanki bir tek bizim ülkemiz sinemasında kendini tekrar ediyormuş gibi bir bakış ile filmi özgün bulmayan sinema eleştirmenlerinin tüm ön yargılı yaklaşımlarına inat aksayan birkaç unsuruna rağmen gerek arka planına aldığı ranta dayalı din istismarına dair eleştirisiyle, gerek yozlaşmış Türk köyü ve köylüsü vurgusuyla, gerekse mekân ve oyuncu tercihi konusundaki seçici tavrı ile Kız Kardeşler’den sonra bu sene izlediğim en iyi yerli yapım Nuh Tepesi. Daha ilk sahnede arabanın ön kapısını babasına hile ile kapatan oğul ile babası arasındaki film boyunca sürecek olan gerilim, merak yaratan bir unsur olarak başarıyla oturtulmuş filmin başına. Yarı virane bir köy evi ve uyanık muhtar sayesinde din turizminden kazanç elde eden bir köyü arka plan olarak kullanan film ana anlatısını çocukluğunda diktiği ağacın dibine gömülmek için yıllar önce terk ettiği oğlu ile köyüne dönen ölümcül bir hastalığın son evresindeki adamın hikâyesi üzerine kurmuş. Ancak bu kurguya geçmişe dair tüm öfkesine rağmen babasının son isteğini yerine getirmek isteyen oğul karakteri üzerinden onun; babasıyla, kendisiyle, boşanmak üzere olduğu eşiyle olan çatışmaları ile derinlik katılmış. Ülkemizin kangrenleşmiş bir sorununa, hurafelere ve din istismarına dair vurgusu ise filmi dramatik alt yapısına sosyal bir boyut kazandırmış. Ali ATAY ve izlemekten her zaman büyük keyif aldığım Haluk BİLGİNER’in paha biçilemez katkısının yanı sıra başarılı görselliği ve zaman zaman kitabi gözükse de etkileyici diyalogları ile eksiklerini rahatlıkla görmezden geldiğim güçlü bir film Nuh Tepesi.

8,2 /10

Yalnızlığa, derin yalnızlığa ve baştan kaybetmişliğe dair çok çarpıcı bir film Le Conseguenze Dell'amore. Bilmediğimiz bir sebeple 10 yıldır aynı otelde kalan, rutinine son derece bağlı, bir o kadar içine kapanık bir adamın hayatına konuk ediyor film seyircisini. Kim olduğu, ne iş yaptığı, belli aralıklarla odasına bırakılan valizi neden ve nereye götürdüğü bilinmeyen bu gizemli adamın hayatına dair filmin ilk yarısı boyunca süren sır perdesi bir anda tam da filmin adını aldığı “Aşkın Getirdikleri” ile aralanıyor ve kardeşinin ufak bir dokunuşu ile aşk, yıllardır dondurulmuş gibi yaşayan bu adamın hayatına umulmadık olaylarla sonuçlanacak bir ivme kazandırıyor. İlk dakikada yakaladığı gizemi son ana kadar koruyan, gergin temposunu hiç kaybetmeyen, son derece stilize görselliği ve müzikleri ile hayranlık uyandıran Le Conseguenze Dell'amore; Toni Servillo‘nun rolüne harika oturmuş oyunculuğu ve Olivia Magnani’nin İtalyan güzelliği bir yana özgün senaryosu ve kusursuz kompozisyonları ile büyüleyici bir yapım.

7,7 /10

Arkadaşlığın para ile sınanması filmi Shallow Grave. Son derece minimalist bir film olmasına rağmen gerek kurgusuyla, gerek oyuncu performanslarıyla, gerekse insan ruhundaki değişimi gösteren psikolojik alt yapısıyla döneminin ilerisinde bir yapım ayrıca. Aynı evi paylaşan her bakımdan birbirinden farklı üç arkadaşın evlerine yeni bir kiracı almaları üzerine kurulu film; korkunç bir tesadüfle ellerine geçen yüklü miktardaki para nedeniyle bu üç arkadaş arasında ortaya çıkan çekişmeleri, kutuplaşmaları başarılı bir şekilde işliyor. Maddi çıkarların kişileri nelere zorlayabileceğine dair sert ipuçları veren film çoğunluğu tek mekânda geçmesine rağmen en başta yakaladığı gerilim duygusunu hiç kaybetmiyor. Kahramanlarının giderek kontrolden çıktığı, Kafka hikâyelerini anımsatan film, gizemini son ana kadar sürdürüyor ve sürpriz finaliyle de seyirciyi şaşırtmayı başarıyor.

7,5 /10